Associated Press: İstanbul Şokunu Analiz Ediyor

ABD merkezli Associated Press (AP) haber ajansı, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve İBB’ye bağlı isimlerin tutuklanmasıyla, ardından başlayan protestolarla ilgili analizini paylaştı. AP, tutuklama ve protestoların, Türkiye’nin uluslararası düzlemde merkez ülke haline geldiği bir dönemde gerçekleştiğini belirtti.

İmamoğlu için AP, “Geçtiğimiz hafta resmi konutuna yapılan sabah baskınıyla gözaltına alınan İmamoğlu, pazar günü çıkarıldığı mahkemece rüşvet alma ve ihale yolsuzluğu suçlamalarıyla tutuklandı. İmamoğlu, 16 milyonluk nüfusuyla Türkiye’nin en büyük kentini yönetiyor ve Erdoğan’dan sonra ülkedeki en tanınmış siyasetçi olarak öne çıkıyor” ifadelerini kullandı.

Analizlere göre, Türkiye’nin dünyadaki ve Orta Doğu’daki konumu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a en güçlü rakibini herhangi bir yaptırım tehdidi olmadan etkisiz hale getirmek için fırsat yarattı.

İMAMOĞLU’NUN ‘TUTUKLANMA DENKLEMİ’

AP’ye konuşan New York Üniversitesi Abu Dabi kampüsünden Ortadoğu uzmanı Monica Marks, “Bu adımı kolaylaştıran özel bir denklem oluştu. Erdoğan’ın uluslararası tepki görmeden bu hamleyi yapabilmesini sağladı” dedi.

Marks’a göre, Türkiye’nin uluslararası konumu, İmamoğlu’nun tutuklanmasını mümkün kılan faktör oldu. Avrupa Birliği’nin savunma konusunda ABD tarafından yalnız bırakılması, Rusya’nın Ukrayna ve Avrupa’ya karşı olan saldırgan tutumu ve Avrupa içinde göçmen karşıtı siyasi eğilimlerin güçlenmesi, Türkiye’nin Avrupa için önemini artırdı.

Uzmana göre, Türkiye’nin hem NATO’nun en büyük ikinci ordusuna sahip olması hem de gelişmiş savunma sanayisi sayesinde silahlı insansız hava araçları gibi yüksek teknolojili muharebe sistemleri üretmesi, Avrupa’nın sessiz kalmasında büyük bir etken.

Ukrayna savaşında hem Moskova hem Kiev’le temas kurarak arabulucu rolü üstlenen Ankara, Suriye’de ise desteklediği muhalif grupların rejimi devirmesiyle komşu coğrafyada da güç kazanmış durumda.

Özellikle Suriyelilerin Avrupa’dan, Türkiye üzerinden Suriye’ye dönebilme ihtimali, Avrupa’yı daha da sessizleştiriyor.Türkiye ayrıca, 2016’da imzalanan anlaşma uyarınca Avrupa’ya yönelik göç akınını engellemeye devam ediyor.

Marks’a göre tüm bu sebepler, Avrupa’nın İmamoğlu’nun tutuklanmasına vereceği tepkileri en aza indiriyor.

ASIL ETKEN, İÇ SİYASET

Küresel gelişmelerin yanında AP, Türkiye içindeki gelişmeleri de mercek altına aldı. AP’nin analizinde, “İmamoğlu’nun tutuklanmasının zamanlamasını belirleyen esas etken ise iç siyasetteki gelişmelerdi” ifadesine yer verildi.

AP’ye konuşan Sabancı Üniversitesi’nden siyaset bilimci Berk Esen’e göre, CHP’nin İmamoğlu’nu 2028 cumhurbaşkanlığı seçimleri için aday göstermeye karar vermesi süreci tetikledi.

Esen, “Erdoğan, İmamoğlu’nun adaylığını geciktirmeyi ya da engellemeyi umuyordu. Ancak CHP ön seçim kararı alınca ve İmamoğlu’nun tek aday olduğu bu yarışta sonucu belli hale gelince, Erdoğan hemen harekete geçmek istedi” dedi.

AP’ye göre, tutuklamaları tetikleyen bir diğer iç gelişme ise Kürt seçmenlerin pozisyonu oldu. PKK ile başlatılan yeni barış süreci, kimi gözlemcilere göre DEM Parti çevresinden Erdoğan’a destek sağlama ve Kürt seçmeni CHP’den uzaklaştırma amacını taşıyor.

AP, aynı zamanda “İmamoğlu, 2019’daki İstanbul zaferinden bu yana Erdoğan’ın 22 yıllık iktidarına karşı en güçlü alternatif olarak görülüyor” ifadesini kullandı.

BU ARTIK SON DURAK

AP, İmamoğlu’nun son yıllarda siyasi yasak tehdidi taşıyan çok sayıda davayla karşı karşıya kaldığının da altını çizdi. Haber ajansı, geçtiğimiz hafta üniversite diplomasının iptal edilmesini, İmamoğlu’nun Cumhurbaşkanlığı’nın önüne konulmuş bir engel olarak yorumladı.

Ancak AP’ye konuşan analist Selim Koru’ya göre, bu tür yargı hamleleri İmamoğlu’nu “haksızlığa uğramış, makul bir seçenek olan siyasetçi” gibi göstermekten öteye gitmiyor.

Koru, yazdığı analizde “İmamoğlu’nu bir düşman haline getirmeleri gerekiyordu ki kendisine yönetilen suçlamalar halk tarafından ciddiye alınsın. Stratejik hedef açık: 2028 seçimlerinden önce İmamoğlu’nu bertaraf et, CHP’yi zayıflat, sonra birkaç yıl içinde ortamı yatıştır” ifadelerini kullandı.

Marks ise bu tutuklamanın anlamını şöyle özetledi: “Bu, Türkiye’nin siyasal treninin ‘tam otoriter yönetim’ istasyonuna varmadan önceki son durağı.”