T24 Dış Haberler
ABD Başkanı Donald Trump, Afganistan’ın Bagram hava üssünde küçük bir ABD askerî varlığını yeniden tesis etmeyi planladıklarını duyurdu. Trump, bu konuda görüşmelerin Afganistan tarafıyla devam ettiğini belirtti. Afganistan ise “ülkelerinde Amerikan askeri bulundurmadan Washington yönetimiyle ortak çıkara dayalı ilişki içinde olmaları gerektiğini” söylüyor.
ABD Başkanı Trump, Britanya Başbakanı Keir Starmer ile düzenlediği ortak basın toplantısında, ABD güçlerinin 11 Eylül saldırıları sonrası 2001’de Afganistan’ı işgalinin ardından ülkedeki en büyük askeri Bagram Hava Üssü’nü geri almayı istediklerini söyledi. ABD’nin 2021 yılında ülkedeki güçlerini çekmesinin ardından terk ettiği üssü geri almak için Taliban yönetimiyle pazarlık ettiği imasında bulunan Trump, üssün Çin’in nükleer tesislerine yakınlığını ve Pekin yönetiminin ülkedeki artan etkisini gerekçe gösterdi.
Trump, daha sonra Oval Ofis’te gazetecilere yaptığı açıklamada, “Bagram’da ne olacağını göreceğiz. Afganistan ile görüşüyoruz. Oradan asla vazgeçilmemeliydi” dedi.
ABD merkezli The Wall Street Journal, isimsiz bir ABD yetkilisine atıfta bulunarak, Trump yönetiminin Taliban ile ön görüşmeler yaptığını ve görüşmelerin rehine krizi özel temsilcisi Adam Boehler tarafından yürütüldüğünü daha önce bildirmişti.
Trump, “Oradan vazgeçmek için hiçbir neden yoktu… Bagram hava üssünü elimizde tutacaktık” dedi.
ABD’nin Afganistan’daki en büyük üssüydü
Kabil’in kuzeyinde bulunan Bagram, ABD’nin bölgeden 2021’de tamamen çekilmesinden önce Afganistan’daki 20 yıllık savaş sırasında ABD’nin en büyük üssüydü.
Afganistan’dan geri çekilmeyi “Ülke tarihindeki en utanç verici gün” olarak nitelendiren ABD Başkanı, “Hiçbir şey karşılığında vazgeçtik. Vazgeçmek için hiçbir neden yoktu. Bagram’dan ayrılmayacaktık” dedi.
“Çin’in nükleer tesisine yakın”
Tesisin geri alınmaya çalışılmasının nedenlerinden birinin, Çin’in nükleer silah ürettiği bir tesise yakınlığı olduğunu söyleyen Trump, eski Başkan Joe Biden‘ın yönetimindeki Amerikan çekilme sürecinde Bagram’ın ABD kontrolünün sürdürülememesinden yakındı.
Afganistan ne diyor?
Afganistan yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump’ın Bagram Hava Üssü’nü geri almak istediği açıklamasına ilişkin, ülkelerinde Amerikan askeri bulundurmadan Washington yönetimiyle ortak çıkara dayalı ilişki içinde olmaları gerektiği yanıtını verdi.
Afganistan yönetiminin Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden Zakir Celali, “Afganistan ile ABD’nin birbirleriyle etkileşime ihtiyaçları var ve karşılıklı saygı ile ortak çıkarlara dayalı ekonomik ve siyasi ilişkiler kurabilirler ancak ABD’nin Afganistan’ın herhangi bir bölgesinde askeri varlık bulundurmasına gerek olmadan.” açıklamasında bulundu.
Doha Anlaşması
Başkan Trump’ın ilk döneminde, Şubat 2020’de Washington yönetimi, Taliban ile Doha Anlaşması’nı imzalamıştı.
Anlaşmada çeşitli güvenlik konularının yanı sıra ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin Afganistan’ı tamamen terk etmesi yer alıyordu. Bu kapsamda temmuzda Bagram Hava Üssü boşaltılmış, son ABD askeri 30 Ağustos 2021 gecesi Afganistan’dan ayrılmış ve 20 yıllık işgal sona ermişti.
Taliban, her yıl 15 Ağustos’ta üste ABD’den kalan askeri araç ve helikopterlerle askeri geçit törenleri düzenleyerek “zafer” gösterisi yapıyor.
